KORONAR ARTERİYALARIN XƏSTƏLİYİ VƏ RİSK FAKTORLARI:

​

Koronar arteriyalar ürəyi əhatə edən və ürək əzələsini qidalandıran damarlardır. Üç əsas koronar arteriya sistemi var. Koronar arteriyalar, ürəkdən çıxan aorta ilə qidalanır.

Koroner arteriya xəstəliyi ürək əzələsini bəsləyən və qan axınının qismən və ya tamamilə dayandırılması səbəbindən "koronar arteriyalar" adlanan damarların daralması və ya tıxanması ilə nəticələnən bir xəstəlikdir.

Koroner arteriya xəstəliyi 40 yaşdan sonra çox görülür. Bu kişilərdə qadınlara nisbətən təxminən dörd dəfə çoxdur. Qadınlarda olan estrogen hormon qoruyucusudur. Buna görə də, bu hormonun azaldığı zaman menopoz sonrası dövrdə qadınlarda bu xəstəlik artmaqdadır. Əsasən 50-60 yaş arasındakı kişilərdə və 60-70 yaş arası qadınlarda görülür.

Bu xəstəliyə səbəb olan risk faktorlarını bilmək, profilaktik tədbirlər görmək xəstəliyin müalicəsi qədər vacibdir. Ən çox görülən səbəb koronar arteriyaların aterosklerozu, yəni damarın sərtliyidir. Heyvan qidalarında olan və çox miqdarda qəbul edildikdə damarın daxili səthinə yapışan "xolesterol" adlı yağ növü normalda əsnək olan damarlarımızın elastikliyini azaldır və damar divarlarında toplanır və damar boşluğunu daraldır. Damar divarının bu sərtliyi və ya tıxanması "ateroskleroz" adlanır.

​

KORONAR ARTERİYA XƏSTƏLİKLƏRİNİN RİSK FAKTORLARİ:

​

• Yaşın çox olması (kişilərdə 45, qadınlarda 55 yaşdan yuxarı və postmenopozal, yəni menstruasiya sonrası)

• Cinsiyyət (əsasən kişilərdə görülür)

• İrsi (ailədə bu xəstəliyin olması)

• Siqaret çəkmək

• Hipertansiyon (qan təzyiqi 140/90 mm Hg-dən yüksək olması)

• Diabet

• Stress

• Qanda yüksək səviyyədə xolesterol

• Piylənmə

• Hərəkətsiz həyar tərzi

• Gut xəstəliyi

• Həddindən artıq spirt və qəhvə istifadəsi

• Hiperkalemiya (yüksək qan kalsiumu)

• Qadınlar üçün oral kontraseptiv (kontraseptiv) istifadəsi

​